Hiện thực

  

Ngồi xe ôm rong ruổi giữa phố phường Sài gòn. Lâu lắm rồi mới ngắm phố thị từ yên xe máy thay vì từ ô của sổ xe bus. Sau nhiều năm khước từ chạy xe gắn máy vì nhiều lý do này khác, hôm nay quyết định nhảy xe ôm đi chơi tranh thủ ngắm phố.

Một buổi chiều nhẹ nắng, mát mẻ sau cơn mưa nhỏ. Gió tháng 11 bắt đầu mát rượi. Phố xá đông đúc, xe cộ bận rộn, người ta náo nhiệt.  Anh xe ôm thạo đường nên lả lướt vô cùng. Mình ngồi đằng sau thích thú như cô bé quê được đi lên phố.  Xe chạy đường chợ, anh xe ôm giải thích đi tắt như thế cho bớt đèn xanh đèn đỏ.

Ngước lên, màu xanh trong veo. Cao tít phía trên, vài sợi mây mỏng tang lằng ngoằng vắt vẻo ngang bầu trời. Quay sang trái, các cửa hàng bán đồ linh tinh đang hoạt động rộn rã, người mua kẻ bán, đi ra đi vào, chuyện trò chỉ trỏ tấp nập. Mấy bác đứng tuổi tươi cười chém gió ngoài vỉa hè, cà phê bệt dã chiến, hoa chân múa tay, mặt ai cũng sạm màu nắng gió, mặt ai cũng hân hoan. Quay sang phải thấy ngay mẹt đựng chanh, xả, nghệ và các thứ rau xanh tươi xếp ngay ngắn, trình bày rất nghệ thuật chả thua gì trong siêu thị. Ngạc nhiên không, khiếu thẩm mỹ của người bán không hề tệ chút nào. Chị bán hàng ngồi trên chiếc ghế gỗ thấp cười toe toét, tay bào xả. Bên cạnh chị là một ông cụ móm gần hết răng, ngồi trên chiếc ghế nhựa cao hơn, cũng đang mỉm cười, tóc ông phất phơ bay trong gió chiều. Họ đang nói chuyện. Nụ cười rạng rỡ cho tôi biết rằng họ rất vui. “Ồ, đây là cuộc sống, đây là hiện thực này Phương! Hiện thực đơn giản vậy thôi!”. Phải, hiện thực chỉ giản đơn như vậy thôi, mẹt chanh tươi, rổ nghệ vàng, giỏ cà chua đỏ, chồng cà rốt màu cam. Nụ cười tươi rói hồn hậu của chị bán rau và ông cụ móm mém kia. Hà cớ gì ta phức tạp hóa vấn đề nhỉ? Sao trước đến giờ mình không nhìn thấy hiện thực mộc mạc rạng ngời như thế này nhỉ? Hình như mình đã bỏ sót những điều hồn nhiên tuyệt đẹp trong bức tranh cuộc sống hiện thực đầy màu sắc sống động như thế này? Chẳng lẽ cuộc sống này, những con người này, giây phút này không quá đủ đầy cho mình hay sao? Vì sao phải tìm kiếm hạnh phúc đang vắt vẻo ở nơi nào khác?

Bỗng nhận ra thay vì sống trong thực tại và nhìn nó giản đơn như chính nó, ta đã dành thời gian đáng kể chúi đầu vào mạng xã hội, đọc, nghe rồi phán xét, nhạo báng, than phiền thay vì khen ngợi, cảm kích và trân quý. Ta có khuynh hướng chỉ nhìn chằm chằm vào cái mình muốn nhìn, soi mói cái mình muốn soi trong một tâm thức chán nản chỉ trực buông ra lời chỉ trích. Tâm thức mình sẵn sàng cho cái xấu cái ác nhiều hơn cái tốt và cái đẹp. Thấy đống rác bên đường, ta chỉ thấy nó thối, thấy kẹt xe trên đường ta thấy nó đáng ghét, thấy người ta tranh giành đường đi của nhau, lấn tuyến, ta chỉ muốn cãi vã chửi đổng. Cho đến một ngày, trên một chuyến xe ôm lả lướt giữa phố thị,  hốt nhiên nhận ra rằng mình đã mù lòa với hiện thực  và thừa ngu ngốc để bỏ qua cái rạng rỡ của thực tại, bỏ qua những tiếng cười vô tư, bỏ qua sự rộn ràng hồn nhiên vốn có của cuộc sống thành thị, quên nhìn bầu trời trong một tâm thức bình yên, quên ngắm những chiếc lá xanh bay phất phới trên tán cây. 

Chúng ta đã bỏ quên phần lớn thực tại để tiêu tốn thời gian đọc màn hình điện thoại hay lướt máy tính bảng. Thay vì chọn cái thực, ta chọn cái ảo, vì thế nhiều thứ ta ngỡ là hiện thực thực ra chỉ là ảo ảnh.  Ta lăn lộn giãy đạp thảm hại trong ảo ảnh về hiện thực mà cứ ngỡ mình sống đang trong hiện thực. Tựa như thấy trăng đẹp trong hồ nước, thích quá nhảy xuống nước mò trăng, vì nghĩ rằng trăng này có thật. Không tìm thấy trăng thì thất vọng, phiền não, thậm chí giận dữ, có người chìm luôn trong hồ vì không biết bơi. Đó là sự khác nhau giữa hiện thực và ảo giác về hiện thực. Chúng ta vẫn sống trong ảo giác.  

Như một blogger đã từng nói “chúng ta cảm thấy những giây phút hiện tại trong đời sống là chưa đủ thỏa mãn cho mình.” Chưa bao giờ chúng ta thấy đủ vì chúng ta bận rộn đi diễn giải hiện thực theo cách mình cảm nhận.  Anh chàng chăn cừu Santiago trong câu chuyện Nhà Giả Kim cũng tự nhủ với bản thân: “mình như mọi người thôi: nhìn thế giới và thấy theo ý mình chứ không phải như theo thực tế.” Chính vì cái thấy về thế giới theo cách của mình chứ không phải theo thực tế nên chúng ta luôn bóp méo hiện thực qua lăng kính dị dạng của kinh nghiệm cá nhân và sự phán xét chủ quan. Hãy thử ráng ngồi yên năm phút không nghĩ gì, tôi dám cá là hầu như tất cả chúng ta không thể ngồi im 5 phút với đầu óc trống không, vứt bỏ suy niệm, phán xét va toan tính. Ngay cả khi ngồi yên, đầu chúng ta cũng không ngừng nói chuyện với chính mình.

Vì khước từ nhìn hiện thực như chính nó, chúng ta lao vào phán xét tất cả những gì mình thấy, nghe và đọc qua cảm nhận và kinh nghiệm cá nhân. Rồi sau đó tự giày vò, lo lắng, tự làm khổ chính mình. Vì rằng khi nhìn hiện thực như chính nó, chúng ta học cách chấp nhận và nhân nhượng. Vì chấp nhận và nhân nhượng, chúng ta sẽ sống hòa bình với chính mình và với người khác. Khi nhìn thấy hiện thực là chính nó, bản ngã không bị thổi phồng như một cái bong bóng xà phòng. Bản ngã của chúng ta không bị sưng phù khi có ai đó chỉ trích hay tước mất của ta thứ gì. Ta sống an nhiên, nhẹ nhàng và vô tư như chiếc lá trên cành. Gió thổi lá bay, gió ngừng thổi, lá ngừng bay. Chiếc lá không thắc mắc vì sao hôm nay gió thổi hướng đông hay tây, cũng chẳng buồn oán trách mưa bão,  hay vì sao hôm nay không có gió, nó cũng chẳng phán xét vì sao tòa nhà bên cạnh lại xây cao cản gió hoặc vì sao cái cây bên cạnh lại có lá nhiều hơn, xanh hơn.

Gió vẫn thổi, mây vẫn bay, đời sống vẫn trôi đi. Mọi chỉ trích, phản đối, phán xét chỉ là kết quả của sự khước từ chấp nhận hiện thực như chính nó và bóp méo nó trong cái nhìn thiên kiến, rồi giày vò, đau khổ triền miên.

Đừng bỏ lỡ cơ hội nhìn thấy hiện thực. Đừng quên ngắm bình minh trong im lặng trầm mặc mà không cần một lời khen chê, phán xét hay phải rút máy ảnh ra lưu giữ lại những giây phút đẹp đẽ đó.  Cứ để những khoảnh khắc nhiệm màu như thế trôi qua tự nhiên và chúng ta có đủ thời gian cảm nhận trọn vẹn hiện thực đẹp đẽ trong từng giây phút sống.