Bhante Gunaratana
Chân Như Việt dịch
MAR 14, 2017
Chúng ta không cần một xã hội lý tưởng hay một thế
giới hoàn hảo để thực hành tâm từ ái. Chúng ta không thực hành để cứu rỗi thế
gian hay khiến nó trở nên toàn hảo. Chúng ta thực hành vì chính mình, vì lợi
lạc và sự an bình của bản thân. Bất kỳ tác dụng nào sinh ra từ thực hành này
đều là kết quả phụ. Nếu sự tập trung hướng ra ngoài bản thân mình, chúng ta sẽ
chẳng bao giờ thành tựu được gì cả. Song, may mắn thay, hạnh phúc của chúng ta
lại gắn bó mật thiết với hạnh phúc của người khác. Do vậy, sự thực hành tâm từ
ái vì lợi ích của chính mình thật ra chính là vì lợi tha.
Trong bài thuyết pháp về Lợi ích của Tâm từ (Kinh
Từ Bi), Phật đã lược ra 11 lợi ích thu được nhờ sự thực hành từ tâm, và thầy
cũng nói thêm rằng rất nhiều những lợi lạc ngài đưa ra đã được khẳng định bởi
các nghiên cứu khoa học hiện đại.
1. Con sẽ ngủ ngon giấc
Khi
con bước vào giấc ngủ với cảm giác từ ái đối với chính mình và với người khác,
con sẽ buông thư và ngủ yên giấc trong an bình.
2. Con thức giấc trong
cảm giác khỏe khoắn.
Khi con ngủ ngon giấc, con sẽ thức dậy trong
cảm giác thư thái và tĩnh tại. Với thân tâm an lạc, con sẽ có thể kết nối với
gia đình, bạn bè, người thân, láng giềng và kể cả với người dưng một cách chân
thật, hài hòa. Con sẽ thấy tươi mới, phấn chấn và hạnh phúc trọn ngày.
3. Con sẽ không gặp ác mộng.
Khi
thực hành tâm từ, con sẽ trở nên đủ mạnh mẽ để đối mặt với bất kỳ điều gì xảy
ra. Thật ra, Phật đã dạy rằng khi thực hành tâm từ, con sẽ không bị ác mộng
quấy rầy.
4. Thân con buông thư, nét mặt con tràn đầy hỷ lạc.
Thân thể con thể hiện chính tâm của con. Khi
con cảm thấy yêu thương tất cả chúng sinh, điều đó sẽ hiện rõ trên gương mặt
con. Nhìn nét mặt chân thành, an lạc của con, mọi người sẽ muốn đến gần con và
thấy hoan hỉ khi ở bên con.
5. Ngay cả cầm thú và
thiên nhân cũng cảm thấy gần gũi với con.
Khi thực hành tâm từ ái, tâm con sẽ phát ra
một trường an lạc xung quanh mình. Trẻ con đặc biệt mẫn cảm với loại năng lượng
này – kể cả loài phi nhân cũng có thể nhận biết được trường an lạc này.
Một ngày nọ khi thầy đang dắt con Nâu đi dạo, một
cặp vợ chồng tiến lại gần và người phụ nữ quỳ xuống chỗ con Nâu và trò chuyện
với nó. Nó ngoe nguẩy cái đuôi tỏ ra rất âu yếm với cô ấy. Người đàn ông lại bị
nó gầm gừ hù dọa.
6. Các vị thần sẽ bảo
hộ con con.
Có
đôi khi chúng ta cảm thấy như mình được hướng dẫn và che chở bởi những chúng
sinh vô hình. Nhận biết điều này như một loại gia trì là một nguồn an bình
thanh tĩnh. Dù cho điều này có chính xác hay chỉ là một loại năng lượng nào đó
ban cho chúng ta cảm giác được dẫn dắt và che chở, đức Phật xem điều này như
một loại lợi ích khi thực hành tâm từ ái.
7. Lửa, độc tố và vũ
khí không hãm hại được con
Khi
đọc các câu chuyện thời xa xưa, có rất nhiều yếu tố mang tính tượng trưng hay
kỳ bí. Đức Phật có kể câu chuyện về những đạo sĩ thực hành tâm từ và được bảo
hộ khỏi lửa thiêu đốt, chất độc hay vũ khí xâm hại. Ngài giải thích rằng tham
lam, sân hận và si mê chính là ngọn lửa cháy, là nọc độc và vũ khí mà tâm từ ái
sẽ bao bọc, hộ vệ cho chúng ta thoát khỏi chúng.
Trong bài pháp về Kinh Lửa Cháy, đức Phật dạy rằng nọc độc chính là 3 thứ - tâm tham
lam, sân hận và si mê. Những thứ vũ khí này giống như mũi dao nhọn có thể băm
nát tâm an lạc thành từng mảnh, ngài đã dạy như thế. Trong Hợp Tuyển Lời Phật Thuyết, ngài đã miêu tả các vũ khí của thân, ngữ
và ý. Trong kinh Udana, ngài đã
thuyết rằng: “Họ tranh chấp, gây gổ, cự cãi nhau, đâm vào nhau bằng dao nhọn
của ngôn từ: “Cái này mới là chánh Pháp. Cái kia không phải chánh Pháp.” Trong
kinh Pháp Cú, đức Phật dạy rằng:
“Không có ngọn lửa nào bằng lửa tham đắm, không có sự bất hạnh nào bằng sân
hận, không có đau khổ nào bằng si mê, không có hạnh phúc nào bằng sự an lạc.”
Trong một câu chuyện phổ biến về sức mạnh của tâm
từ, Uttara một Phật tử tâm huyết theo Phật rất buồn khổ. Nàng kết hôn với một
người không hề xem trọng đức Phật và vì thế hơn hai tháng rưỡi nàng không gặp
được Phật và các vị đệ tử của ngài. Nàng cảm thấy tuyệt vọng nên cha nàng
khuyên nàng thuê một tì nữ để lo cho chồng nàng trong thời gian nàng tu tập hai
tuần cuối cùng trong mùa an cư kiết hạ cùng với Phật và tăng đoàn. Uttara chấp
nhận và nàng có thể nấu ăn phục vụ đức Phật và các đệ tử của ngài cũng như thọ
pháp với ngài.
Một ngày kia, người chồng của Uttara đứng nhìn ra ngoài
cửa sổ tòa nhà và thấy nàng đang nấu nướng trong bếp của khu an cư kiết hạ,
nàng mặc chiếc tạp dề lấm lem và anh ta cảm thấy vợ mình thật thảm hại vì rằng
cô đã chọn khóa nhập thất thay vì sống trong cảnh sung sướng với anh ta. Thấy
người chồng tỏ ra khinh thường vợ mình, Sirima, người hầu gái bắt đầu đơm đặt
thêm chuyện hãm hại Uttara để cô ta chiếm đoạt chồng của nàng. Sirima đun sôi bơ sữa trâu và dời khỏi nhà
định bụng sẽ hất vào người Uttara.
Khi Uttara trong thấy người hầu gái đến hãm hại
mình, nàng đã thiền định về tâm từ bi và nàng hoàn toàn trong trạng thái an
lạc.
Cùng lúc đó, những người hầu gái khác đã phát hiện
ra hành vi độc ác này nên họ chạy tới cản Sirima lại. Họ túm lấy Sirima và đánh
đập túi bụi nhưng Uttara đã ngăn họ lại để cứu sống người hại mình. Sau đó,
Uttara tắm gội cho Sirima bằng nước ấm và xoa bóp cơ thể cô ta bằng thảo dược
và tinh dầu để làm dịu những vết thương. Sirima quỳ xuống đất xin nàng tha thứ.
Uttara nói rằng nàng sẽ tha thứ cho Sirima nếu đức Phật khuyên nàng làm như
vậy.
Ngày hôm sau, Sirima đến hỏi đức Phật xin tha thứ
cho hành vi của mình. Đức Phật hỏi Uttara nàng cảm thấy thế nào khi Sirima đổ
nồi bơ sữa trâu đun sôi lên nàng và Uttara đã trả lời rằng: “Con biết ơn Sirima
vì cô ấy đã chăm sóc chồng con để con có thể tu nhập thất hai tuần an cư kiết
hạ với tăng đoàn cao quý. Con không thù hận cô ấy mà chỉ đầy yêu thương.” “Tốt
lắm Uttara” – Đức Phật nói: “Vì không mang độc tâm, con đã chinh phục được kẻ
đã lợi dụng con. Với tâm bố thí rộng rãi, con chinh phục được kẻ keo kiệt. Vì
nói lên sự thật, con chinh phục được kẻ dối gạt.” Theo lời khuyên của đức Phật,
Uttara đã tha thứ cho Sirima và sau đó Sirima quy y với đức Phật.
Ở một câu chuyện khác, đức Phật đã nói về Culasiva
Thera, người không hề bị nhiễm độc tâm vì sự thực hành sâu màu của ông về tâm
từ.
Luận giải Kinh Cú Pháp có kể về 4 vị Sa di thực hành tâm từ cao sâu đến
độ họ không hề bị một loại vũ khí hãm hại. Không chỉ các đệ tử của đức Phật
được hộ trì bởi tâm từ mà trong một câu chuyện khác, một con bò cũng thoát khỏi
một mũi tên bắn vì lòng yêu thương nó dành cho chú bê con.
Đức Phật dạy rằng sáu căn – nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt,
thân, ý – đều nằm trên lửa cháy. Chỉ một trong sáu căn này cũng đủ để thiêu rụi
chúng ta. Đối trị với chúng, ngài dạy, là phải tri biết hiện thực.
Giữ chánh niệm và quán sát các giác quan và trạng
thái tác động như thế nào lên mình. Hãy quán xét những kinh nghiệm riêng của
bản thân; quán xem chúng ta bị bỏng cháy như thể nào trong ngọn lửa của tham
lam, hận thù và si mê. Khi thực hành tâm từ, hơi thở của các con sẽ trở nên
bình lặng và các con sẽ cảm thấy tràn ngập tình thương và lòng bi mẫn đến mức
tâm các con sẽ tự mong ước mọi chúng sinh đều sống trong an bình và hòa ái.
8. Tâm con sẽ lập tức tĩnh lặng
Tâm
từ sẽ khuấy động cảm giác thân thiện khiến chúng ta cảm thấy tĩnh lặng và hạnh
phúc. Đó mới thật là một lối sống tuyệt diệu biết bao!
9. Làn da của con sẽ
sáng hơn
Từ
tâm thể hiện trên nét mặt con. Khi con thực hành từ tâm, hỷ lạc sẽ dâng trào.
Thoạt tiên có thể khó nhận ra nó, nhưng khi hỷ lạc tăng dần, nó sẽ thấm đẫm
toàn bộ thân và tâm con. Tâm từ không phụ thuộc vào bất cứ thời gian, nơi chốn
hay điều kiện cụ thể nào. Khi đánh thức được tâm từ, nó có thể cư ngụ mãi trong
đời con. Gương mặt con không thể dấu đi những gì đang diễn ra trong tâm. Khi
bực bội cáu giận, nó sẽ thể hiện trên nét
mặt. Khi tâm an tĩnh, mọi người đều thấy rõ. Năng lượng của tâm từ sẽ
nhuộm đẫm từng đường gân thớ thịt và nuôi dưỡng toàn bộ hiện hữu nơi con. Nhìn
con sẽ đầy sáng sủa, tĩnh lặng và an bình.
10. Con sẽ chia tay thế gian với một tâm thức trong
sáng
Suy niệm về chết an bình có thể sẽ dễ chịu. Khi
phải đương đầu với nhiều mâi thuẫn chưa được giải tỏa, cái chết có thể sẽ khó
khăn. Tâm từ có thể giúp cái chết dễ dàng hơn đối với người hấp hối và những
người xung quanh.
Sự an lạc chân thật và vẻ an lạc bề ngoài có sự
khác nhau. Trông bên ngoài, con có thể rất hoan hỉ, thậm chí con có thể pha trò
cho người khác. Song, khi đối diện cái chết, nếu tham lam, hận ghét và si mê
vẫn còn ẩn náu đâu đó trong tâm hồn con, thì cái hoan hỉ vui tươi đó sẽ biến
mất. Thực hành tâm từ hằn sâu trong đáy tâm thức con và giúp tâm con có sự an
lạc chân thật. Với tâm từ, con sẽ ra đi trong bình an không chút vướng bận.
Trong kinh Tăng Chi Bộ, Samavati, bà hoàng hậu mà
đức Phật cho phép trở thành người hướng dẫn thực hành tâm từ, bị thiêu sống
trong khi bà đang luyện thực hành tâm từ ái cho một nhóm phụ nữ. Magandiya
chính là thủ phạm. Quá kiêu hãnh với sắc đẹp của mình, Magandiya khước từ hết
những người cầu hôn mình. Một ngày nọ, vua cha nàng trông thấy Phật ngồi dưới
gốc cây, ông hỏi Phật cưới con gái mình. Đức Phật giải thích cho vua thệ nguyện
đời sống độc thân của ngài và ngài khước từ khiến cho Magandiya cảm thấy bị xúc
phạm. Cô ta quyết định trả thù. Magandiya biết là Samavati là một trong những
cư sĩ được đức Phật quý mến nên cô ta châm lửa đốt tòa nhà nơi Samavati đang
hướng dẫn thực hành tâm từ cho hơn 500 phụ nữ. Tất cả đều thiệt mạng trong đám
cháy này.
Khi bị thiêu sống, Samavati tuyên bố rằng: “Qua
nhiều đời kiếp, thân xác chúng ta đã bị thiêu đốt nhiều lần. Khi các em chuyển
từ sự sống sang cái chết và quay lại sự sống, hãy chú tâm !” Lời hiệu triệu của
bà mạnh mẽ tới mức 500 người phụ nữ cùng ra đi với bà nhận được niềm cảm hứng
trong thực hành tâm từ trong những giây phút cuối cùng. Dù cho thân xác họ bị
ngọn lửa thiêu cháy, tâm họ đã được giải thoát.
11. Con sẽ ra đi trong
an lạc.
Nếu
tại thời điểm chết, con chưa hiểu được chân lý tối hậu, con vẫn sẽ được thọ
sanh vào cõi cực lạc. Nếu con chưa hoàn tất đường tu giác ngộ trước khi từ giã
thế gian thì trạng thái an lạc do tâm từ sinh ra vẫn cho phép con được tái sinh
trong một cõi cao.
Bất
kể chúng ta có xem cõi thiên là một nơi có thật hay không, điều này cũng thúc
đẩy ta thực hành tâm từ khi còn có thể.
Trích từ tác phẩm Căn Bản Lòng Bi: Thực hành Tâm Từ Ái của
Thiền sư Bhante Gunaratana (2017)
