Nhớ nghĩ về vô thường và chết

Lama Zopa

Tu viện Kopan, Nepan.

Chân Như chuyển Việt ngữ.

Nếu không liễu tri được những khiếm khuyết của việc lãng quên vô thường và cái chết, nếu không hiểu được lợi ích của việc này thì chúng ta sẽ không bao giờ thấy hết tầm hệ trọng của thiền quán về chết và vô thường. Nếu  không nhớ  đời là vô thường và chết là tất yếu thì có nghĩa là ta không nhớ Pháp, và ngay cả nếu có nhớ thì ta cũng sẽ không thực hành pháp. Nếu quên rằng thời điểm của cái chết là bất định thì khi thực hành pháp, nó sẽ không trở thành Pháp và nếu không nhớ đến cái chết và sự vô thường của đời sống, chúng ta sẽ tạo tác tà hạnh. Bằng cách nào vậy? Chuyện sẽ đến là ta không phòng vệ mình tránh khỏi những vọng  tưởng.

Khi theo đuổi vọng tưởng, ta tạo tác biết bao nghiệp bất tịnh và nhiều hành động thiếu đạo đức. Một gã ăn trộm của người khác và lấy đi đồ đạc thì gọi là kẻ cắp. Tương tự, khi chạy theo những dục vọng, quý vịsinh ra tà hạnh. Quý vị trở thành kẻ thù của chính mình thay vì tự giáo hóa bản thân. Quý vị tạo ra căn nguyên của khổ đau tự chuốc lấy và trở thành kẻ tạo tác phiền não cho chính mình. Người ta trở thành kẻ thù của chính mình như vậy đó.

Nếu phòng vệ bản thân chống lại những vọng tưởng bằng cách luôn nhớ nghĩ về vô thường và chết, quý vị sẽ trở thành kim chỉ nam cho chính mình và tự giúp đỡ chính mình. Chúng ta thành kim chỉ nam vì giữ mình không đuổi theo vọng tưởng. Nếu kinh nghiệm những khổ đau phiền não do chạy theo những vọng tưởng, quý vị sẽ cảm thấy vô cùng u uất khi kề cận cửa tử. Phải rời bỏ thân xác mà không có chọn lựa và kinh nghiệm sự hãi hùng trầm uất khốc liệt trong tâm trí. Nếu nhớ đến vô thường và cái chết, chúng ta sẽ không tái sinh trong các cõi thấp mà sẽ có một tái sinh từ sự chuyển kiếp đầy hỷ lạc và trải nghiệm hạnh phúc trong các kiếp sống kế tiếp. Qua thực hành con đường chuyển hóa từng bước của các chúng sinh cõi thấp, bao gồm thiền định về vô thường và chết, về nghiệp cũng như quy y Tam Bảo, những điều này sẽ mang ý nghĩa lớn lao. Ta sẽ chứng đắc niết bàn khi theo đuổi con đường tâm linh này và thành tựu quả giác ngộ khi tu tập trên đường tu Đại thừa, điều này cực kỳ diệu dụng.

Thiền quán về kiếp người vô thường và cái chết tất yếu là một pháp hành cực kỳ mạnh mẽ nhằm triệt phá những vọng tưởng của sân hận và kiêu mạn. Nếu muốn diệt trừ kiêu mạn, giận dữ, bám luyến và nhiều phiền não tiêu cực khác ngay tức thời thì phương tiện mạnh mẽ nhất chính là pháp thiền này. Nếu muốn buông thư  và tràn đầy hỷ lạc, quý vị nên nhớ nghĩ về vô thường của cuộc đời và về cái chết. Thiền định về vô thường và cái chết có thể mãnh liệt đến mức nó phá hủy vọng tưởng như một trái bom nguyên tử. Nó nhanh chóng tiêu diệt toàn thể thành phố, ngay lập tức và bạo liệt trong một phút – mọi vật chỉ còn là những mảnh vụn và ngay cả một trái núi vững vàng cũng đổ nhào hoàn toàn. Thiền định về vô thường và chết là một phương pháp mạnh mẽ để điều phục các vọng tưởng.

Ở thời điểm đầu trong thực hành Pháp, thiền định về đời sống vô thường và cái chết tất yếu là cực kỳ trọng yếu bởi vì nó khiến cho pháp hành của quý vị trở nên thuần tịnh. Quý vị có thể hoàn tất sự thực hành giáo pháp và thành tựu chứng ngộ. Vì thế, không chỉ bước khởi đầu trong pháp hành là quan trọng mà sự liên tục và hoàn mãn nó cũng quan trọng. Nhớ nghĩ về vô thường và cái chết là cực kỳ hệ trọng không chỉ ở bước khởi đầu của pháp hành mà còn ở cả những bước ta tiếp tục và hoàn mãn sự thực hành cho đến khi đạt giác ngộ. Thực hành thiền định về chết và vô thường, ta ra đi trong hỷ lạc ngập tràn.