Sống bình yên

Trong cuốn sách Full Catastrophe Living (Đời Sống Ngập Thảm Họa), giáo sư Jon Kabat-Zinn, nhà sáng lập trung tâm thiền định đầu tiên dành cho nghiên cứu y khoa thuộc trường Đại Học Y Khoa Massachusetts, đã đưa ra 7 thái độ sống để thực hành chính niệm và sống bình yên.

1.    Đừng phán xét

“Chính niệm có nghĩa là sự nhận biết từng giây phút hiện tại mà không có bất kỳ phán xét đánh giá nào. Chính niệm được trưởng dưỡng nhờ  sự rèn luyện khả năng tập trung một cách có ý thức vào hiện tại và duy trì sự tập trung đó càng lâu càng tốt. Trong quá trình thực tập chính niệm như thế, chúng ta tiếp xúc ngày một nhiều hơn với cuộc sống đang hiển bày.”– Jon Kabat Zinn.

Khi suy ngẫm về sự phán xét, ta sẽ thấy nó nhuộm màu lên mọi thứ chúng ta trải nghiệm. Phần nhiều, phán xét của chúng ta chứa đầy định kiến và chúng giam hãm ta trong đường hầm chật chội của hiện thực. Nếu duy trì một thái độ sống lìa bỏ phán xét, chúng ta sẽ thoát ra khỏi những nếp nghĩ tưới tẩm đầy thành kiến và nhìn cuộc sống theo đúng bản chất của nó.

Đây chính là một loại nhận thức dung dưỡng mọi góc nhìn và xem nhẹ quan điểm này hay ý kiến kia. Nhận thức như vậy cho phép tâm ta xả bỏ hoàn toàn và gắn kết với giây phút hiện tại.

2.    Biết chấp nhận

“Chúng ta phải sẵn sàng đương đầu với bóng tối và sự tuyệt vọng khi chúng xuất hiện và đối mặt với chúng triền miên nếu cần mà không tìm trăm phương ngàn kế để bỏ chạy hay làm tê liệt bản thân chỉ để né tránh cái vốn không thể né tránh.” – Kim Kabat Zinn.

Biết chấp nhận không phải là bị động yếm thế mà là sự nhận biết thiết thực về mọi sự vật trên đời vận hành theo quy luật riêng của chúng. Chống cự lại quy luật riêng của sự vật gây ra những đau khổ nhức nhối tinh thần và cảm xúc. Hãy cứ thừa nhận rằng sự vật  hiện hữu ở đó và ứng xử với nó mà không cần phán xét. Chỉ khi biết chấp nhận thì lúc đó mới bắt đầu có sự thay đổi chuyển biến.

3. Kham nhẫn

“Kham nhẫn là một hình thái của trí tuệ. Nó cho thấy chúng ta hiểu và chấp nhận sự thật rằng đôi khi mọi việc phải hiển bày tùy theo cơ duyên của chúng.” Jon Kabat Zinn.

Trong cuộc sống ngày nay, ai ai cũng tất tả vội vã. Người ta thường hối hả nhào đến những thứ kế tiếp nhiệt tình đến mức quên hẳn sự hứng thú vui hưởng giây phút hiện tại. Thiền sư Thích Nhất Hạnh từng dạy rằng: “Nếu như quý vị không thể vui thích với công việc rửa chén bát thì quý vị sẽ không bao giờ vui thích với những gì quý vị trông ngóng sẽ thực hiện trong tương lai.”

Mong ngóng chờ đợi tương lai đã trở thành thói quen thống trị đời sống loài người và nó làm què quặt khả năng tận hưởng phút giây hiện tại vốn hàm nghĩa chúng ta có thể giữ thái độ bình thản khi sự việc diễn ra không theo mong đợi.

4.     Ngưng tranh đấu

“Hãy thở và xả bỏ.” – Jon Kabat - Zinn

Chỉ giáo sâu sắc và thậm thâm nhất trong tọa thiền là chỉ hiện hữu (Just BE). Chẳng cần phải nắm giữ, điều khiển hay thay đổi cái gì cả. Cứ để tự nhiên như vậy với giây phút hiện tại. Lão Tử từng nói rằng “ta chẳng làm gì mà mọi thứ tự nhiên thực hiện.” Đây chính là cách làm mà chẳng hề dụng công. Hành động tự nó xảy đến, một cách tự nhiên thay vì cứ phải xoay sở cách này cách khác.

5.     Lòng biết ơn

“Tôi tin rằng lòng biết ơn là hình thái cao nhất của tư duy; và lòng biết ơn chính là hạnh phúc được nhân đôi bởi sự kỳ diệu.” Jon Kabat - Zinn

Thay vì trách móc hay tự vấn đời sống sẽ ra sao nếu mình có cái này hay cái kia, hãy biết trân quý những gì chúng ta đang có ngay tại lúc này, ngay bây giờ. Hãy vui hưởng giây phút hiện tại với tinh thần khiêm cung và thái độ hoan hỉ. Hãy Hướng vào những mặt tích cực của đời sống.

6.     Xả bỏ (letting go)

“Xả bỏ có nghĩa là ngưng kháng cự, chống đối hay tranh đấu để đổi lấy một điều gì đó mạnh mẽ và thánh thiện hơn khởi sinh từ việc cho phép mọi sự diễn tiến theo cách của chúng mà không bị vướng kẹt trong tham luyến hay khước từ chúng, trong sự bám dính đầy bản năng vào những ham muốn, ham thích và hận ghét. Nó cũng tựa như trải rộng lòng bàn tay để buông rơi những thứ ta đã bám víu bấy lâu.” – Jon Kabat-Zinn

Trưởng dưỡng một thái độ xả bỏ, không bám luyến chính là viên đá tảng trong hành thiền. Khuynh hướng muốn nắm giữ những gì ta thấy thích thú dễ chịu và chối bỏ những thứ làm ta khó chịu thù ghét thường là phản ứng tự nhiên đôi khi được biết đến như là một thứ bản năng. Đòi hỏi không bám luyến cũng không chối bỏ là một nguyên tắc đầy thách thức có thể mang lại lợi ích không kể xiết trong đời sống.

7.     Tâm người sơ cơ

Chúng ta rất thường để cái nghĩ và cái tin về điều mình biết ngăn cản mình nhìn thấy sự vật theo bản chất chân thật của chúng. Hãy tiếp cận mỗi phương pháp tọa thiền như thể đây là lần đầu bạn thực hành, xây dựng “những nền tảng cơ bản” từ thân và tâm, tiếp xúc với hơi thở, luôn tự hỏi “điều gì đang thực sự diễn ra,” đó chính là mấu chốt để  giữ tâm mình tươi mới như tâm kẻ sơ cơ.