One Minute Wisdom - Một phút minh triết

Dream


"When will I be Enlightened?"

"When you see," the Master said.

"See what?"

"Trees and flowers and moon and stars."

"But I see these everyday."

"No, what you see is paper trees, paper flowers, paper moon and paper stars. For you live not in reality but in your words and thoughts."

And for good measure, the Master added gently, "You live a paper life, and will die a paper death."

From Lama Zopa - Sống Hạnh Phúc (Phần 1)

Lama Zopa Rinpoche

Lòng từ là một viên ngọc ước ban cho chúng ta mọi mong nguyện tối hậu

Khi chúng ta cảm thấy yêu thương một con người hay một con vật – bất kỳ sinh linh nào – chúng ta mong cầu sinh linh đó thoát khỏi khổ đau. Khi lòng từ trong chúng ta trở nên mạnh mẽ, ta không chỉ đơn giản mong cầu điều đó xảy ra mà sẽ bắt tay hành động. Chính chúng ta sẽ nhận trách nhiệm giải thoát cho sinh linh đó khỏi khổ đau.

Bằng cách này, mỗi người hoàn toàn nhận trách nhiệm tác động trở lại với khổ đau của mọi chúng sinh và  mang đến hạnh phúc cho họ. Điều này vốn dĩ nằm trong khả năng của chúng ta. Mỗi chúng ta đều mang trách nhiệm phổ quát đó.

Trong mọi tương tác xã hội, hãy luôn từ bi, luôn quan tâm. Lòng từ bi là điều đầu tiên phải ghi nhớ và điều đầu tiên phải thực hành.

Chú tâm đến hành vi của bạn đối với tha nhân. Có thể bạn không thường xuyên trải lòng bi đến toàn bộ tất cả chúng sinh, nhưng chắc chắn bạn luôn có một chút lòng trắc ẩn. Hãy hoan hỉ về điều ấy.

Hãy thực hành lòng từ bi ngay cả khi không ai thực hành nó.

Yêu thương kẻ thù

Không có mối nguy hại nào cho mình mà lại không đến từ chính tâm của mình.

Làm sao để trải rộng lòng từ đến cả những người hận thù ta?

Trước  tiên, phải thấy rằng người đó hoàn toàn bị che phủ bởi vô minh, thù hận và tâm sân si bất toại nguyện. Điều quan trọng là phải nhớ ngay rằng người đó đã không còn tự do nữa mà bị cương tỏa và chế ngự bởi các vọng tưởng. Người hận thù bạn chắc chắn không chỉ bị mê mờ bởi một mà bởi nhiều vọng tưởng.

Thay vì đánh đồng người đó với sân hận của họ, nghĩ rằng họ cũng chính là cơn giận của họ, ta phải thấy rằng con người đó và sân hận đó là hai thứ tách biệt. Ngay cả nếu người đó có mê lầm rằng họ chính là cơn giận của họ, thì đó cũng là sai lầm. Cho rằng người đó và tâm sân hận của người đó là một, thay vì cho rằng người đó đang bị hành hạ khổ sở bởi chính lòng sân hận, chỉ làm ta thêm buồn khổ. Thay vào đó, nếu nghĩ rằng sân hận và người khởi tâm sân hận là hai thứ tách biệt, và trên thực tế đúng là như vậy, thì tâm ta sẽ phát khởi chút lòng bi.

Ngay cả khi người hận thù ta có cảm giác sung sướng với thù hận của họ, thì cảm giác sung sướng đó cũng chỉ là đau khổ tột cùng trá hình trong sự sung sướng mà thôi. Người hận thù ta có thể xem sân hận đó là “vui sướng”, nhưng thật ra đó chỉ là đau khổ. Vấn đề là họ có nhận biết  được điều đó không thôi. Đây là lý do thứ hai vì sao người sân hận chúng ta chính là đối tượng của lòng từ bi.

Lý do thứ ba là người đó, giống như bạn, cũng nếm trải “những khổ đau của khổ đau”, tức là tái sinh, già yếu, bệnh tật và cái chết, phải đối diện với những điều họ không mong muốn, chia li với những người họ yêu thương, và vô số các vấn đề rắc rối khác của cuộc đời. Đau khổ thay!

Trên cả những nghịch cảnh đó, từ những mê mờ vọng tưởng, người hận thù còn tạo ra những nghiệp quả sẽ phải hứng chịu – lại tiếp tục tái sinh vào những cảnh giới đọa đày.

Còn chúng ta, nếu không thực hành nhẫn nhục để đối trị sân hận, không tu bồi lòng từ bi dành cho sinh linh đau khổ thù hận đó, mà ngược lại quay sang trả hận với người hận mình, chấp bám vào cơn giận, ta đã  đẩy con người đau khổ đó vào những nghiệp quả còn nguy hại hơn. Chúng ta đang quẳng người đó vào vực thẳm với những đau đớn cùng cực của những cõi giới thấp hơn.

Khi nghĩ về những điều ấy, không có chọn lựa nào cả: chúng ta phải trải rộng lòng bi cho mọi chúng sinh – ngay cả cho những người được xem là kẻ thù của ta....


Chân Như Việt dịch

... Những câu chuyện của bạn bè

Câu chuyện thứ nhất: Bạn tôi thông minh, giỏi giang. Chưa đến 40 tuổi, bạn đã là ngôi sao sáng cho những vị trí quan trọng bậc nhất trong một công ty đa quốc gia hàng đầu thế giới. Quyền lực, lương bổng, địa vị có lẽ khó ai vượt qua bạn. Bạn là thần tượng và ước mơ của nhiều cô gái trẻ thành đạt. Rồi thì một ngày đẹp trời, bạn tuyên bố ly hôn vì cuộc sống gia đình không mang lại cho bạn bất cứ thứ hạnh phúc gì. Ngồi cạnh bạn, nghe bạn kể câu chuyện của mình với nhiều khắc khoải, suy tư, thấy thương bạn. Chắc bạn đã phải trải qua một quãng thời gian vô cùng khó khăn và mệt mỏi để dàn xếp chuyện gia đình, phân chia tài sản rồi vẫn phải tiếp tục làm việc với áp lực nặng nề. Gương mặt bạn hốc hác, già hẳn đi với các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện trên khóe mắt. Tiền bạc và quyền lực đã không mang lại hạnh phúc và viên mãn cho bạn, người mà ai nhìn vào cũng tin rằng bạn là hình ảnh điển hình của sự thành đạt hiếm thấy.

Câu chuyện thứ hai: tôi hơn em gần chục tuổi, nhưng thành đạt về tiền bạc thì có lẽ em đã đi trước tôi cả đời. Ở tuổi chưa đến 30, em đã được chụp ảnh chung với chủ tịch nước. Tiền bạc em xem như giấy vụn, các mối quan hệ với quan chức cao cấp chỉ là chuyện nhỏ. Em mới lập gia đình chưa đầy 2 năm, vợ em đẹp, con của quan chức. Con của em xinh xắn, kháu khỉnh, giống em như đúc.

Rồi thì một buổi chiều tà, em gọi điện cho tôi báo rằng em thu xếp ly hôn. Tôi giật mình không tin vào tai mình. Em cứ nghĩ rằng tiền bạc cung cấp đầy đủ cho vợ sẽ đảm bảo hạnh phúc. Nhưng vợ em cần nhiều hơn thế. Em bị phản bội không phải chỉ 1 lần. Em uất ức trên điện thoại vì bản ngã đàn ông bị xúc phạm. Em muốn trả thù. Em không hiểu vì sao vợ mình lại lang chạ với một “thằng” không đáng xách dép cho mình.

Nhìn em uống rượu, vật lộn với vết thương lòng, tôi thấy thương em quá. Em tôi, một cậu bé siêu thông minh, tràn đầy tự tin và nam tính, đang cần sự giúp đỡ tinh thần, thứ mà em vẫn từng tin rằng bỏ tiền ra vẫn mua được tốt.

Tiền bạc chất núi cũng không mang lại hạnh phúc cho em tôi. Em vẫn ngụp lặn trong sự tham lam tiền bạc và địa vị rồi thì em đã trả giá cho nó quá sớm.

Câu chuyện thứ ba: một người bạn đồng niên khá thành đạt của tôi đang ra sức tung tiền ra và tận dụng quan hệ để lobby cho cô con gái tuổi teen vào vòng chung kết của một cuộc thi âm nhạc. Đứa bé có khả năng trung bình khá nhưng bỗng trở thành một “hiện tượng” trên một số tờ báo mạng lá cải. Bạn tôi khao khát chứng minh với mọi người tài năng của con mình dù phải đi đường thẳng hay đường cong. Những đứa bé như thế rồi sẽ hạnh phúc trong những cuộc chạy đua triền miên đuổi theo những tham vọng đầy bon chen và hám danh của bố mẹ chúng? Liệu chúng có còn tin vào giá trị thật sự của thành công hay tin rằng mọi thứ đều có thể mua được bằng tiền?

Im lặng quan sát những gì đang xảy ra xung quanh, ngẫm nghĩ sâu xa thì thấy con người toàn tự gây ra đau khổ cho mình. Sự tham lam có lẽ là một trong những nguyên nhân chính gây ra bất hạnh tột cùng và những bất toại nguyện.

Giàu có có mang lại hạnh phúc không? Tôi cứ trăn trở câu hỏi ấy mãi rồi tự trả lời cho mình. Chúng ta đang sống trong một thế giới vật chất trong đó người ta xét đoán bạn trong 30 giây đầu tiên qua quần áo, trang phục, phụ kiện, xe cộ bạn đi, nhà cửa bạn ở và xem đó như một tiêu chuẩn để phán xét sự thành đạt và địa vị trong xã hội của bạn. Sau 30 giây đó, người ta sẽ tự quyết định xem sẽ hành xử với bạn như thế nào. Hầu hết mọi người, vì thế, rất bận rộn để gây ấn tượng với người khác.

Qua những câu chuyện của bạn bè, bỗng nghiệm ra rằng tiền bạc và quyền lực không đóng góp mấy vào mục đích tối hậu của con người, tức là hạnh phúc. Mặc dù vẫn giữ quan điểm cho rằng giữa đời thường, người ta không nên nghèo khổ vì nghèo khổ khó dẫn đến hạnh phúc, nhưng giàu có và quyền lực không hề đảm bảo hạnh phúc và một tâm thế bình an, viên mãn.

Sự tham lam, bất kể là tiền bạc, danh vọng hay quyền lực chỉ là cái nhân của mọi đau khổ và bất hạnh đến kế tiếp sau đó mà thôi. Càng so sánh với người khác, chúng ta càng đau khổ. Khi ra đi, tất cả chúng ta chỉ là một nắm tro!

Một cuộc đời có  ý nghĩa là một cuộc đời mà người ta có thể thực hiện được tới cùng những ước mơ ấp ủ của mình và cống hiến thành quả của những ước mơ đó cho cộng đồng. Sự chia sẻ sẽ mang lại hạnh phúc thật sự cho con người. Phải chăng đó mới chính là cái chúng ta đang tìm kiếm cả cuộc đời?



Tháng 12

Sáng nay dắt con gái xuống phố. Không khí của tháng 12 ùa vào buồng phổi, mát lạnh, sảng khoái! Gió thổi rì rào trên những tán lá cây xanh biếc. Ngước mắt nhìn bầu trời: xanh ngắt và trong trẻo, không một sợi mây! Mùa đẹp nhất của Sài gòn đã về rồi!

Sài gòn chỉ có 2 mùa, mưa và nắng! Mùa nắng thì trời oi ả, nóng bức nên ít ai thích ra đường. Mùa mưa thì đường không sạch cho lắm. Đi bộ hoặc phóng xe trong mưa xem ra không phải là sở thích của những người không còn tuổi teen. Chỉ có một khoảng khắc ngắn, kéo dài chừng độ 20 ngày cho đến 1 tháng trong năm là tiết trời vô cùng dễ chịu. Ánh nắng mặt trời rọi chiếu, trong veo nhưng không gắt. Bạn có thể ung dung bước đi không cần mũ nón, hay khăn bịt mặt như hàng ngày. Trong ánh sáng chan hòa ấy, bạn hít căng đầy lồng ngực, lấy vào những luồng không khí mát lạnh từ không gian bừng sáng rồi những làn gió trong lành đến kỳ lạ vờn trên tóc. Cái khoảnh khắc đẹp nhất của Sài gòn: nắng mà vẫn rất mát rượi!

Tôi yêu nhất tháng 12 Sài gòn cũng như yêu Hà nội những ngày cuối thu tháng 10. Một không gian kỳ ảo lúc giao mùa. Không có những chiếc lá màu cam đỏ rơi lả tả dưới chân như ở xứ ôn đới nhưng cũng vẫn có thể nhìn thấy những chiếc lá me nhỏ xíu ngả vàng bay ngang trong gió. Phần lớn cây cối vẫn tươi xanh, thậm chí xanh miên man. Hàng cây trên đường nhà, bất chấp những hoạt động buôn bán náo nhiệt xô bồ xung quanh, chúng vẫn vươn lên xanh rười rười, lòa xòa chao nghiêng trong những cơn gió mát như thể chẳng có gì có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc tự tại của chúng.

Những ngày như thế này, nếu lái xe đi trên con đường chính ở huyện Cần Giờ, bạn có thể lặng lẽ ngắm nhìn những rừng đước bạt ngàn đều tăm tắp hai bên đường trong tiếng dương cầm của Kevin Kern. Những dòng sông phẳng lặng hiện ra trước mắt trong một không gian tĩnh mịch tuyệt đối. Thiên nhiên và con người như hòa làm một. Trên là bầu trời trong vắt, giao hòa với dòng sông lững lờ trôi không một gợn sóng, hai bên bờ sông chỉ toàn là đước, những cây đước vươn cao thẳng tắp đứng nép vào nhau, bình lặng trước mọi thay đổi của nhân gian thế thái. Bạn sẽ quên đi những vấn vương, tính toán của đời thường vì cuộc đời chính là đây, trong thực tại êm ắng và kỳ diệu này. Bạn bỗng thấy hạnh phúc tràn ngập mà không biết vì sao mà cũng không cần hỏi vì sao. Bạn ngước mặt nhìn lên bầu trời lộng lẫy, cúi xuống nhìn dòng sông trôi đi dưới chân mình, thầm hỏi liệu những giây phút hòa mình vào chân như thế này có kéo dài mãi mãi?

Tháng 12, những lời cầu nguyện phảng phất quyện vào làn gió mát và những tia nắng trong trẻo ngoài vườn. Nhà ai đó văng vẳng tiếng dương cầm, âm thanh tiếng suối reo, nước chảy mát lạnh trong tâm, chào đón thiên nhiên giao mùa! Một mùa mới đang về!