Bạn
thử nghĩ ai làm cho ta đau khổ? Mặt trời, trái đất, dòng sông, không khí chăng?
Không, tất cả những cái đó đang giúp đỡ ta, đang đồng hành cùng ta trong cuộc sống
hàng ngày. Thế thì ai đã làm cho ta khổ? Các loài cầm thú chăng? Không, tất cả
các loài cầm thú cũng đang giúp đỡ ta để ta có hạnh phúc. Con chó giữ nhà, con
gà gáy khuya, con trâu kéo cày, con ngựa, con bò kéo xe, con heo nằm trong chuồng
cũng giúp ta phân bón ruộng, trồng hoa… Và ngay cả những tán cây bên vệ đường
cũng cho ta bóng mát… Thế thì vì sao ta sống không hạnh phúc? Ai đã lấy mất hạnh
phúc của ta? Loài người chăng? Chẳng nhẽ cha mẹ, anh em, chồng con, bạn bè và đồng
loại đã lấy mất hạnh phúc của ta? Không, tất cả những người đó là ân nhân của
ta, đều là những điều kiện để giúp ta có được hạnh phúc. Trong cuộc sống, nếu
ta không có được hạnh phúc là tại ở mình chứ không phải do cái khác hay người
khác. Nếu sống bằng tâm vị kỷ, thì dù có quyền lực nắm hết cả sơn hà đại địa
trong tay đi nữa, chúng ta vẫn chỉ là những kẻ nghèo nàn, vẫn là những người
luôn mời gọi khổ đau đến với mình và làm bạn với chúng.
Nếu
sống bằng tâm vị kỷ, hữu ngã thì dù suốt cả ngày, suốt cả đời ngồi dưới chân Phật,
quỳ dưới chân Chúa đi nữa, khối lượng khổ đau cũng chẳng vơi bớt.
Đau
khổ là do nơi ta, do tính ích kỷ của ta. Muốn chấm dứt khổ đau thì trước hết ta
phải nỗ lực quán chiếu để nhận diện rõ tính ích kỷ nơi ta và thực tập mỗi ngày
để chấm dứt tính ấy. Khi ái ngã không còn thì mọi khổ đau trong đời sống ít có
lý do để hiện hữu. Lúc ấy, mỗi hơi thở, mỗi bước chân, mỗi hành xử và mỗi tiếp
xúc đều là những thực tại nhiệm màu, ta sẽ là người có niềm hạnh phúc tràn đầy.
Thích Thái Hòa
